Socialist Republic of Vietnam

Tuổi Trẻ - Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Văn Bàng sẽ tham gia đoàn tháp tùng Thủ tướng Phan Văn Khải công du Hoa Kỳ bắt đầu từ ngày 19-6 tới. Vị đại sứ đầu tiên tại Mỹ của nước VN thống nhất dành cho Tuổi Trẻ một cuộc trả lời phỏng vấn.

* Thưa thứ trưởng, một số ý kiến cho rằng chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Phan Văn Khải chủ yếu mang tính biểu tượng nhằm kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (1995-2005).
Một số ý kiến khác khẳng định đây là chuyến thăm thực chất nhằm đẩy mạnh quan hệ Việt - Mỹ về mọi mặt, từ kinh tế, văn hóa tới quốc phòng. Ông bình luận thế nào?

- Thứ trưởng Lê Văn Bàng: Tôi cho rằng chuyến thăm mang cả tính biểu tượng lẫn thực chất. Đây là chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng VN tới Mỹ sau 30 năm VN thống nhất, đây là chuyến thăm chưa từng có trong lịch sử bang giao giữa hai nước. Bản thân chuyến thăm mang một thông điệp mạnh mẽ rằng quan hệ hai nước đang phát triển lên một tầm cao mới.

Nhưng đây cũng là một chuyến thăm với nhiều nội dung hợp tác song phương cụ thể có ý nghĩa quan trọng đối với cả hai phía. Về chính trị, hai bên sẽ ra một tuyên bố chung xác định khuôn khổ quan hệ hợp tác hữu nghị giữa VN và Hoa Kỳ trong thời gian hiện nay và tương lai.

Về kinh tế - thương mại - đầu tư, chính phủ và doanh nghiệp hai nước sẽ ký kết nhiều văn bản hợp tác cũng như các hợp đồng giá trị lớn. Ví dụ như VN sẽ ký hợp đồng mua bốn máy bay Boeing 787 trị giá hàng trăm triệu USD.

Ngoài ra là các thỏa thuận về hợp tác trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật, giáo dục đào tạo và các vấn đề nhân đạo.

Một mục tiêu quan trọng nữa là hai bên sẽ cố gắng hoàn thành đàm phán về việc VN gia nhập WTO nhân chuyến thăm.

* Thưa ông, phía Mỹ luôn bày tỏ quan tâm về vấn đề nhân quyền và tự do tôn giáo. Nhiều ý kiến lo ngại rằng những vấn đề này nếu được đề cập có thể phủ bóng mờ lên chuyến thăm?

- Chúng ta sẽ chủ động đề cập tới các vấn đề này. Không thể nói nhân quyền ở VN phải giống nhân quyền ở Mỹ hoặc ngược lại. Mỗi nước có một hoàn cảnh lịch sử khác nhau, một trình độ phát triển khác nhau và cả quan niệm về giá trị nhân quyền cũng khác nhau.
Ví dụ phía Mỹ quan niệm nhân quyền cao hơn chủ quyền trong khi hiến chương Liên Hiệp Quốc coi trọng chủ quyền. Chúng ta sẵn sàng đối thoại và lắng nghe các ý kiến từ phía Mỹ, kể cả vấn đề tự do tôn giáo.

Ngoài ra, chúng ta cũng sẽ đề cập tới các vấn đề mà chúng ta cũng hết sức quan tâm như rà phá bom mìn sót lại trong chiến tranh, tìm kiếm quân nhân VN mất tích trong chiến tranh, giúp đỡ các nạn nhân của chất độc hóa học...

Thủ tướng sẽ rung chuông tại thị trường chứng khoán New York.

* Tại Mỹ, Thủ tướng Phan Văn Khải cùng đoàn sẽ có những hoạt động nào nhằm quảng bá hình ảnh VN sống động hơn trong con mắt của nhân dân Mỹ nói chung và cộng đồng doanh nhân Mỹ nói riêng?

- Thủ tướng Phan Văn Khải và các thành viên trong đoàn sẽ có các cuộc tiếp xúc rộng rãi với mọi tầng lớp từ chính quyền, quốc hội, giới doanh nhân, cựu binh, giới học giả tới giới báo chí Mỹ và du học sinh VN.

Ngoài cuộc gặp với Tổng thống Bush, Thủ tướng Phan Văn Khải sẽ gặp gỡ thượng nghị sĩ John Kerry và John McCain tại Washington DC. Hai TNS vốn rất tích cực trong thúc đẩy quan hệ với VN sẽ đứng ra tổ chức cuộc gặp giữa Thủ tướng với gần 50 người bạn của VN.

Tại các bang dừng chân, Thủ tướng sẽ gặp các vị thống đốc, giám đốc điều hành của các tập đoàn lớn như Microsoft (tiếp xúc với tỉ phú máy tính Bill Gates), Boeing, GAP, Nike... Tại các thành phố đoàn đều tiến hành các cuộc hội thảo và gặp gỡ giới doanh nghiệp, chiếu phim về VN và tổ chức các cuộc họp báo.

Với giới báo chí, Thủ tướng sẽ trả lời phỏng vấn báo chí Mỹ trước khi lên đường. Phó thủ tướng Vũ Khoan dự kiến sẽ xuất hiện trên đài CNN. Những nỗ lực này nhằm gửi đến lãnh đạo Mỹ, Quốc hội Mỹ và nhân dân Mỹ một thông điệp: VN là một đất nước đang đổi mới, phát triển, hội nhập; rất muốn tăng cường quan hệ với Hoa Kỳ và hướng tới tương lai.

* Thưa thứ trưởng, việc Thủ tướng chọn thăm các thành phố Seattle, New York và Boston có lý do gì đặc biệt?

- Seattle là cảng lớn ở phía tây nước Mỹ, gần với VN và kết nghĩa với thành phố Hải Phòng. Bang Washington nơi có cảng Seattle là bang đi đầu trong phát triển quan hệ với VN. Hai đời thống đốc của bang đều đã thăm VN.

Các tổ chức phi chính phủ của bang từ năm 1995 đã tiến hành nhiều hoạt động nhân đạo như rà phá bom mìn, trồng cây, xây nhà và trường học tại Quảng Trị. Đặc biệt, các hoạt động xuất nhập khẩu giữa VN và Mỹ chủ yếu thông qua cảng Seattle. Vì vậy, thăm Seattle được coi như thăm cửa ngõ vào nước Mỹ.

Tại New York, nội dung chính sẽ là các cuộc gặp gỡ với các nhà đầu tư, nhà tài chính và giới kinh doanh. Thủ tướng sẽ có bài phát biểu quan trọng về hướng phát triển kinh tế của VN, về con đường đổi mới của VN.

Thủ tướng sẽ thực hiện nghi thức rung chuông bắt đầu một ngày hoạt động của thị trường chứng khoán New York. Đó là một biểu tượng đầy ý nghĩa nhằm gióng lên tiếng chuông về một điểm đến VN hấp dẫn cho các nhà đầu tư và kinh doanh.

Tại Boston - chặng dừng chân cuối cùng, các hoạt động sẽ tập trung vào lĩnh vực giáo dục, trao đổi công nghệ và khả năng cạnh tranh của VN trong tương lai. Thủ tướng sẽ thăm Đại học Harvard, Đại học công nghệ Massachusetts (MIT) và một số công ty lĩnh vực công nghệ cao. Thông điệp mới dành cho kiều bào.

* Thưa thứ trưởng, kiều bào tại Mỹ rất quan tâm tới chuyến thăm. Thủ tướng dự kiến sẽ có các cuộc tiếp xúc bà con Việt kiều?

- Các đại biểu kiều bào đều được mời tham dự các cuộc gặp với Thủ tướng tại mỗi thành phố. Thủ tướng sẽ có những phát biểu hướng đến bà con kiều bào tại Mỹ cũng như trên toàn thế giới.
Thông điệp đưa ra nhằm kêu gọi cộng đồng kiều bào gắn bó hơn nữa với đất nước, Tổ quốc. Thủ tướng cũng sẽ đưa ra một cam kết mạnh mẽ về nỗ lực của Chính phủ nhằm giúp bà con có những điều kiện sinh sống, hoạt động tốt đẹp hơn dù là ở hải ngoại hay khi về nhà.

Tất cả vấn đề về hồi hương, định cư, visa, chuyển đổi quốc tịch, mua nhà đất tại VN cũng như kinh doanh, đầu tư tại VN đều được đề cập. Tôi tin thông điệp này sẽ có tác động rất lớn về mặt tình cảm và tinh thần đối với bà con Việt kiều.

* Vừa từ Mỹ trở về, thứ trưởng có thể cho biết dư luận của Mỹ đối với chuyến thăm?

- Những người tôi tiếp xúc tại Mỹ đều bày tỏ sự hào hứng với chuyến thăm. Đặc biệt giới doanh nghiệp và học giả Mỹ tại các trường đại học đều muốn góp phần hỗ trợ để chuyến thăm thành công.
Hơn 20 hãng thông tấn báo chí Mỹ đề nghị được tiếp xúc, phỏng vấn các thành viên trong đoàn. Trên báo chí Mỹ đã xuất hiện nhiều bài viết về VN và chuyến thăm. Chúng ta sẽ không bỏ lỡ cơ hội giới thiệu và quảng bá hình ảnh một đất nước VN mới tới nhân dân Mỹ.

* Xin cảm ơn ông.

CẨM HÀ thực hiện

Báo Tuổi Trẻ, 16/6/2005