Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên trả lời phỏng vấn VOV
Đài TNVN: Xin Bộ trưởng cho biết hoạt động ngoại giao của Việt Nam trong năm 2004 đã đạt được những kết quả gì có thể coi là dấu ấn mạnh mẽ nhất?
Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên: Trong năm qua, hoạt động đối ngoại của Việt Nam đã diễn ra rất sôi động, góp phần quan trọng vào việc tiếp tục giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước, tích cực chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam.
Sự kiện đối ngoại nổi bật nhất trong năm 2004 là chúng ta đã đăng cai và tổ chức rất thành công Hội nghị Cấp cao Á - Âu lần thứ 5 (ASEM 5) tại Hà Nội từ ngày 8 đến 9 tháng 10 năm 2004. Hội nghị đã để lại những ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn bè quốc tế và nhân dân cả nước. Trong phát biểu bế mạc Hội nghị, Thủ tướng Phan Văn Khải đã bày tỏ tin tưởng rằng "ASEM 5 sẽ luôn luôn được nhắc đến như là hội nghị cấp cao đầu tiên của một ASEM mở rộng, là cấp cao của tầm nhìn và quyết tâm đổi mới, nhằm đưa quan hệ đối tác Á-Âu chuyển sang một giai đoạn hợp tác thực chất và hiệu quả hơn, nhất là về kinh tế và văn hóa". Thực tế những gì đã diễn ra ở Hội nghị và đánh giá của các nước thành viên cũng như của dư luận quốc tế cho thấy Hội nghị ASEM 5 là một Hội nghị thành công nhất trên các phương diện, từ sự tham dự đông đủ nhất của Lãnh đạo các nước thành viên, nội dung phong phú và thực chất nhất cho đến công tác điều hành tổ chức tốt nhất, an toàn nhất và chu đáo nhất.
Thắng lợi to lớn của Hội nghị ASEM 5 đã đáp ứng lợi ích của tất cả các nước thành viên, trong đó có Việt Nam và mở ra triển vọng mới cho việc tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế và văn hóa giữa hai châu lục Á - Âu. Đồng thời, Hội nghị ASEM 5 cũng tạo thêm xung lực để đưa quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các đối tác trong ASEM đi vào chiều sâu, phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ta những năm tới.
Cùng với thành công về nội dung, ASEM 5 Hà Nội ghi một mốc son mới trong tiến trình phát triển của ASEM, là lần mở rộng đầu tiên với quy mô lớn với việc kết nạp 13 thành viên mới, đưa ASEM thành một diễn đàn gồm 39 thành viên với 2,3 tỷ người, chiếm 40% dân số thế giới và 50% GDP toàn cầu.
Hội nghị ASEM 5 khẳng định khả năng của Việt Nam tổ chức các hội nghị quốc tế lớn, khẳng định khả năng ngoại giao đa phương của Việt Nam, đưa lại kinh nghiệm rất quý giá cho việc tổ chức các hội nghị quốc tế lớn khác, sắp tới là APEC 2006.
Đài TNVN: Thưa Bộ trưởng, với kết quả ấy, chúng ta có thể tự hào khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế vẫn tiếp tục được nâng cao. Phải chăng đây sẽ là động lực mạnh mẽ để chúng ta thực hiện những mục tiêu của năm mới 2005? Xin Bộ trưởng cho biết những mục tiêu của hoạt động ngoại giao năm 2005 tới là gì?
Bộ Trưởng Nguyễn Dy Niên: Trong đà phát triển quan hệ đối ngoại của Việt Nam trong những năm qua, hoạt động đối ngoại của Việt Nam trong năm 2004 đã nâng cao hơn nữa vị thế của Việt Nam, củng cố hình ảnh về một nước Việt Nam hòa bình, ổn định, hợp tác, hữu nghị và hội nhập sâu rộng vào khu vực và thế giới, một đối tác tin cậy, một địa điểm hấp dẫn đối với giới kinh doanh và đầu tư. Đây sẽ là động lực mạnh mẽ để chúng ta tiếp tục thực hiện những mục tiêu của năm mới 2005.
Trong năm 2005, hoạt động đối ngoại sẽ tập trung vào việc phát huy những thành tựu đã đạt được, tiếp đà phát triển quan hệ đối ngoại của đất nước trong thời gian qua, tập trung vào những biện pháp và bước đi để tạo ra những chuyển biến cơ bản đối với các đối tác nhằm làm cho hoạt động đối ngoại thật sự trở thành một động lực quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Hoạt động đối ngoại sẽ được triển khai theo các hướng củng cố và hoàn thiện khuôn khổ quan hệ ổn định lâu dài hiện đã có với các đối tác hàng đầu; tích cực góp phần tháo gỡ những khó khăn trong hợp tác kinh tế, thương mại, tăng cường vai trò của đối ngoại trong việc tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu, thu hút vốn đầu tư nước ngoài và viện trợ phát triển chính thức, quảng bá du lịch, hợp tác lao động...Những thành công của Hội nghị ASEM 5 tạo thêm vị thế, uy tín và những bài học kinh nghiệm quý báu để Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh công cuộc hội nhập quốc tế. Trước mắt, đó là việc sớm kết thúc đàm phán với các đối tác về việc Việt Nam gia nhập WTO và tiến hành chuẩn bị cho việc tổ chức Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác Khu vực Châu Á -Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 14 ở Hà Nội vào năm 2006. Hiện nay, chúng ta cũng đang vận động tích cực để ứng cử vào ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2008-2009.
Đài TNVN: Trong những chuyến tháp tùng các vị lãnh đạo cấp cao đi thăm chính thức các nước hoặc tham gia nhiều Hội nghị quốc tế lớn, Bộ trưởng nhận được những ý kiến đánh giá của bạn bè quốc tế như thế nào về sự đóng góp của Việt Nam trong các hoạt động quốc tế lớn?
Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên: Bạn bè quốc tế đánh gia Việt Nam rất cao. Có thể nói trong năm qua, hoạt động ngoại giao đa phương của Việt Nam đã được triển khai mạnh mẽ và có bước trưởng thành vượt bậc. Việt Nam đã đăng cai nhiều sự kiện quốc tế lớn cũng như tham gia tích cực và chủ động tại các diễn đàn và tổ chức khu vực và quốc tế. Nhiều đồng nghiệp nước ngoài và các quan chức của các tổ chức quốc tế trong các cuộc tiếp xúc với tôi đều đánh giá cao những đóng góp của ta. Dư luận báo chí quốc tế cũng có những đánh giá tương tự. Đó là một thực tế rất là tự hào.
Chúng ta đã phát huy vai trò chủ động, tham gia tích cực và có đóng góp quan trọng vào nhiều hoạt động quốc tế và khu vực lớn. Lãnh đạo Cấp cao của ta tham dự các hội nghị quốc tế lớn như Chủ tịch nước Trần Đức Lương dự Hội nghị các nhà Lãnh đạo Kinh tế Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại Chi lê; Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải dự Hội nghị Thủ tướng 3 nước Campuchia, Lào và Việt Nam ở Campuchia, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 10 và các Hội nghị Cấp cao liên quan ở Lào và mới đây Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN về khắc phục hậu quả động đất sóng thần; Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An dự Hội nghị Liên minh Nghị viện ASEAN tại Campuchia; Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa dự Hội nghị Cấp cao các nước sử dụng tiếng Pháp tại Buốc-ki-na Pha-xô...
Trong các hoạt động quốc tế, đặc biệt là tại Hội nghị Cấp cao ASEM 5, chúng ta đã thể hiện sâu đậm dấu ấn Việt Nam. Việt Nam đã đánh giá đúng tình hình, đề ra các giải pháp và tiến hành các hoạt động ngoại giao linh hoạt, khéo léo để phá vỡ bế tắc và giành được sự đồng thuận của các đối tác, đưa ra các biện pháp vận dụng linh hoạt, mềm dẻo, có tình, có lý, có sức thuyết phục các bên đối thoại lắng nghe lẫn nhau, đi đến đồng thuận để cùng phấn đấu để đạt được kết quả tốt nhất.
Cùng với thành công của Hội nghị Cấp cao ASEM 5, những thành tựu to lớn của hoạt động ngoại giao đa phương và song phương đã khẳng định tính đúng đắn của đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam cũng như khả năng tổ chức và tham gia các hoạt động quốc tế lớn của Việt Nam đã có bước tiến về chất, tạo lòng tin để chúng ta tiếp tục đẩy mạnh tiến trình hội nhập quốc tế trong những năm tới.
Đài TNVN: Từ sự đánh giá cao Việt Nam, bạn bè quốc tế đã và sẽ còn dành cho chúng ta sự ủng hộ, giúp đỡ như thế nào để chúng ta tiếp tục sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, hội nhập quốc tế?
Bộ Trưởng Nguyễn Dy Niên:Hoạt động đối ngoại thời gian qua đã góp phần phát huy nguồn lực quan trọng từ bên ngoài, bổ sung việc phát huy nội lực của đất nước. Thúc đẩy hợp tác đầu tư, thương mại, huy động hỗ trợ phát triển, trao đổi thông tin, tìm kiếm thị trường và làm cầu nối cho quan hệ buôn bán giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước chiếm một vị trí quan trọng trong các hoạt động đối ngoại của Việt Nam.
Mặc dù chúng ta phải đối mặt với nhiều khó khăn thử thách song kinh tế đối ngoại Việt Nam đã gặt hái được nhiều thành tựu quan trọng như kim ngạch xuất khẩu tăng 24%, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng 35%, thu hút 3,4 tỷ đô la hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) cho năm 2005, một mức cao nhất từ trước đến nay, khách du lịch nước ngoài đến Việt Nam tăng 13%.... Những nhân tố này góp phần rất quan trọng vào việc đạt tốc độ tăng trưởng GDP là 7,6% trong năm nay. Những chỉ số đó là bằng chứng sinh động cho thấy niềm tin và sự ủng hộ mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế đối với Việt Nam nói chung và công cuộc đổi mới của chúng ta nói riêng, là minh chứng cho những thành công của Việt Nam trong giai đoạn vừa qua.
Với những gì chúng ta đã đạt được và những gì đang tiến hành, chúng ta hoàn toàn tin tưởng rằng trong những năm tới cộng đồng quốc tế sẽ tiếp tục dành cho công cuộc đổi mới của chúng ta sự giúp đỡ và hỗ trợ để duy trì được tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, cải thiện cơ sở hạ tầng kinh tế và xã hội, phát triển y tế và giáo dục, đặc biệt là xóa đói giảm nghèo, đặt được nhiều thành tựu to lớn hơn nữa...
Đài TNVN: Với sự ủng hộ như vậy của cộng đồng quốc tế, xin Bộ trưởng cho biết đánh giá về triển vọng đàm phán về việc Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới trong năm 2005?
Bộ Trưởng Nguyễn Dy Niên: Tôi nghĩ rằng đàm phán của chúng ta tham gia Tổ chức Thương mại Thế giới WTO đang được tiến hành cả đa phương và song phương. Theo tôi thì các cuộc thương lượng đang có nhiều thuận lợi. Điều rất quan trọng là trong năm 2004, tại Hội nghị ASEM 5, Liên minh Châu Âu đã kết thúc đàm phán WTO với chúng ta. Điều đó tạo đà rất tốt để tiếp đó các nước Mỹ La-tinh, Bra-xin, Ác-hen-ti-na, Chi lê kết thúc đàm phán WTO với ta. Bây giờ, chúng ta chỉ còn một số ít đối tác phải thương lượng, đặc biệt là Hoa Kỳ. Hoa Kỳ đã cam kết ủng hộ với ta vào WTO và thương lượng vẫn đang tiến hành. Tôi rất hy vọng là đến tháng 5 năm nay thì về cơ bản các cuộc thương lượng song phương sẽ đi đến kết quả tích cực để chuẩn bị cho cuối năm Việt Nam sẽ chính thức được kết nạp vào WTO tại Hội nghị các Bộ trưởng tại Hồng Kông.
Nhân dịp năm mới, tôi xin chúc Đài Tiếng nói Việt Nam cùng các bạn nghe đài một năm mới sức khỏe, hạnh phúc và thành đạt.
(Hà Nội, 07/01/2005)