Socialist Republic of Vietnam

Tờ mờ sáng 10-4, có hàng ngàn đồng bào Êđê gồm thanh niên nam nữ, thiếu niên, già làng... từ 30 thôn buôn trong tổng số 532 thôn buôn thuộc huyện Chư M’ga, Krông Ana và TP Buôn Ma Thuột đã tràn ra quốc lộ 14, quốc lộ 27 và tỉnh lộ 8 nhằm về hướng trung tâm TP Buôn Ma Thuột.

Trên các nẻo đường về Buôn Ma Thuột sáng hôm ấy (10-4) có trên 230 chiếc máy cày và hàng trăm môtô, xe máy chở hàng ngàn người có mang theo hung khí như xà gạc, kiếm mác, gậy gộc, ná, đá... Dọc đường, họ vào các trường đại học bắt cóc học sinh đưa ra máy cày chở đi.

Một số phần tử quá khích đã dừng máy cày, môtô bên đường để vào chợ Ea Kao, chợ Phan Chu Trinh, chợ Ea K’tua và các quán ăn dọc đường để đập phá và cướp lương thực, thực phẩm. Với hành động quá khích này đã dẫn đến xô xát giữa những ngưòi Êđê đi gây rối an ninh trật tự với các chủ sạp chợ, quán ăn nên gây ra thương tích mà báo chí phương Tây cứ rêu rao đó là “người dân tộc đi biểu tình đòi tự do tôn giáo đã bị người Kinh đàn áp, đánh đập”.

Còn tại Gia Lai, sáng sớm ngày 10-4, đồng bào dân tộc ở một số làng của 6 huyện Ayun Pa, Chư Sê, Đắc Đoa, Đức Cơ, Chư P’rông và thành phố Pleiku đột ngột kéo lên trụ sở các xã và gây rối. Một số quá khích bất ngờ kích động đám đông, vô cớ đuổi đánh cán bộ và đập phá tứ tung. Tình hình căng thẳng ở nhiều địa phương.

Ngay tức thời, lãnh đạo tỉnh Gia lai đã họp khẩn cấp, nhận định tình hình và cử ngay nhiều cán bộ về các điểm nóng để ổn định tình hình. Tại UBND xã Ia Tiêm, giữa đám đông, bà Rơ Chăm H’Déo, Chủ tịch UB MTTQ tỉnh vẫn bình tĩnh lắng nghe bà con và giải thích cặn kẽ những vướng mắc khiến bà con tụ tập đông người.

Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Vĩ Hà đã có mặt tại các làng trong huyện Đắc Đoa, tiếp xúc ngay với bà con, ghi nhận các ý kiến và giải thích trở lại. Từ cấp tỉnh đến cấp huyện, xã, các cán bộ toả ra khắp nơi.

Ông Nguyễn Dũng, Chủ tịch UBND huyện Chư Sê di chuyển như con thoi giữa các làng, ngay cả những nơi nguy hiểm khi sự phấn khích đã làm cho nhiều thanh niên dân tộc không còn kiềm chế. Nhiều nơi như một chảo lửa. Trung tá công an Nguyễn Thế Xuân, trong lúc làm nhiệm vụ giữ gìn trật tự đã bị những kẻ quá khích tấn công gãy xương đùi.

Đến trưa 10-4, tình hình được vãn hồi, yên bình trở lại trên các buôn làng, thôn xóm. Những người theo đạo Tin Lành, đạo Thiên Chúa lại đến các nhà thờ để dự lễ Phục sinh. Các công dân mới hôm trước bị xúi giục hay ép buộc kéo nhau về Buôn Ma Thuột nhưng hôm sau lại đã có mặt ở các nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng để tiếp xúc với các ứng cử viên HĐND các cấp.

Rất nhiều cử tri mà chúng tôi gặp, tuy mỗi người một vẻ mặt, tâm trạng khác nhau nhưng họ đều có chung một câu trả lời rằng chính họ bị Ksor Kok bên Mỹ thông qua tay chân trong nước ta lừa phỉnh đi làm điều sai trái như sáng 10-4 vừa rồi.

Y Kruê Niê ở Buôn Trắp, xã Ea H’Đing, huyện Chư M’ga, kể lại hôm 12-4 với các ứng cử viên HĐND tỉnh khi về tiếp xúc cử tri tại xã: “Khoảng nửa đêm 9-4, vợ chồng mình và hai đứa con nhỏ đang ngủ bỗng nghe tiếng đập cửa bên ngoài. Mình dậy bật điện phía ngoài hè, bước ra thì gặp hai người Êđê mặc đồ đen mà mình chưa thấy họ bao giờ. Hai người nói tiếng Êđê rất nhanh, bảo với mình đêm nay bọn người Kinh sẽ tấn công Buôn Trắp nên hãy gọi vợ con dậy ngay để tập trung ra đầu buôn mà đi lên Buôn Ma Thuột trong ngày mai (10-4) để lên máy bay của Liên Hiệp Quốc chở sang Mỹ vừa lánh được nạn, vừa được sống sung sướng. Hai người nói đến đó rồi đi, ra rừng cao su. Còn mình vào đánh thức vợ, con dậy xếp tất cả gạo, bắp, quần áo, sách vở lên máy cày và liền đó ra tập trung ở ngoài đường phía đầu buôn.

Ra đến đây là bốn giờ sáng, tất cả 47 hộ với 170 người (100%) trong buôn có mặt, dùng máy cày, xe máy kéo nhau theo tỉnh lộ 8 để về Buôn Ma Thuột nhưng đi đến xã Ea Pôc thì nói: “Ngày 8-4 bà con trong các buôn chuyền nhau đọc truyền đơn in bằng tiếng Êđê có nội dung người Kinh đã chiếm hết đất của người dân tộc và tới đây còn đuổi hết người dân tộc ra khỏi buôn làng mình, không cho người dân tộc theo đạo. Do đó, chúng ta hãy mau mau rời khỏi buôn làng để sang Mỹ sống cho sung sướng. Sáng 10-4, tất cả tập trung tại ngã 6 Buôn Ma Thuột để có máy bay của Liên Hiệp Quốc đón đi. Và sáng 10-4 mình và cả buôn làng ra đi theo nội dung truyền đơn đó. Mình đi xe máy đến chỗ buôn Rư gặp người đi đông quá nên bị té xe, bị thuơng và mất xe...”.

Có hai cô giáo Trường tiểu học Ea Tun cũng bị xúi giục đi lên Buôn Ma Thuột để chờ sang Mỹ sống cho sung sướng. nhưng hai cô không chịu nên bị ép đi và khi đi các cô phải mang theo trong cặp táp hai khăn tang và hai khẩu hiệu in tiếng Êđê trên vải trắng “Quyết chiến để đòi lại đất!”. Hai cô giáo bị một người Êđê bắt ép đi nhưng không biết người này là ai. Nay các cô được trở lại lớp dạy học bình thường như ngày nào và khi về nhà ở buôn thì vận động mọi người trong buôn đừng nghe lời kẻ xấu mà đi làm điều bậy bạ...

NHÓM PV VÀ CTV TUỔI TRẺ TẠI TÂY NGUYÊN