Socialist Republic of Vietnam

Nhandan.org.vn, cập nhật 18giờ30 - 16-5-2003

Cuốn sách "Hồ Chí Minh - Một chân dung" của hai tác giả người Mỹ: David Thomas và Lady Borton (bản dịch tiếng Việt của Tiến sĩ Tạ Đức) sẽ được NXB Thanh Niên phát hành vào đúng dịp kỷ niệm lần thứ 113 Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.

"Tôi đã nói chuyện với Hồ Chí Minh, một người dáng nhỏ, gầy với chiếc áo vải bông sờn cũ. Chúng tôi nói chuyện bằng tiếng Pháp... Tôi cảm nhận được ánh sáng đặc biệt trong đôi mắt Người, tôi biết tôi đang đứng trước một con người phi thường...". Đó là một phần lời tựa của Charlies Fenn cho cuốn sách ảnh Hồ Chí Minh - Một chân dung của hai tác giả người Mỹ: David Thomas và Lady Borton.

David Thomas từng là một lính công binh kiêm họa sĩ trong quân đội Mỹ đóng ở Pleiku những năm 1969-1970. Giải ngũ, ông trở thành giáo sư hội họa tại Trường Cao đẳng Emmanuel - Boston. Năm 1987, lần đầu tiên ông trở lại Việt Nam cùng với dự án Hòa giải Đông Dương - Hoa Kỳ (US - lndochina Reconciliation Project). Năm 1988 ông sáng lập và làm giám đốc Tổ chức Cộng tác Nghệ thuật Đông Dương (lndochina Arts Partnership), một tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận đã góp phần phát triển nhiều hoạt động trao đổi văn hóa giữa Mỹ và Việt Nam.

Chính trong chuyến đi ba tuần năm 1987, David đã phát hiện ra một nước Việt Nam với nền văn hóa và những con người khác rất nhiều với những gì ông và nhiều người Mỹ từng nghĩ và quen nghĩ tới. Đặc biệt, với cảm quan của người họa sĩ, ông đã bị thu hút mạnh mẽ bởi những bức chân dung khác nhau của Hồ Chí Minh được thấy khắp nơi ở Việt Nam. Ông cảm thấy, những chân dung Hồ Chí Minh dường như đã kết tinh và thể hiện sức mạnh và vẻ đẹp của con người và văn hóa Việt Nam ở một giai đoạn lịch sử đầy bi tráng, gian lao và kiêu hãnh.

Khi về Mỹ, ông đã tìm đọc mọi sách báo viết về Hồ Chí Minh. Ông thấy thật trớ trêu khi người Mỹ đã làm hàng trăm cuốn phim, hàng ngàn cuốn sách và rất nhiều cuộc hội thảo về cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam, nhưng lại làm rất ít để hiểu về con người đã lãnh đạo dân tộc Việt Nam đánh bại người Pháp, người Mỹ.

Từ đó, ông bắt đầu tìm hiểu về Hồ Chí Minh, người cũng đã làm thay đổi nửa cuối cuộc đời ông. Ông thấy cần và có thể làm một cái gì đó để đem lại những thông tin và cách nhìn mới về Việt Nam - Hồ Chí Minh cho người Mỹ.

Năm 2000, ông và Charles Fenn (người trong chiến tranh thế giới thứ II là đại diện của Mỹ làm việc với Hồ Chí Minh và là tác giả một số cuốn sách về Việt Nam xuất bản ở Mỹ) đã cộng tác hoàn thành một tác phẩm độc đáo mang tên: Chân dung Hồ Chí Minh của một họa sĩ (An Artist's Portrait of Ho Chi Minh) (ảnh bên). Độc đáo bởi đó là một cuốn sách chỉ có 100 bản, mỗi bản có 116 trang rời (58 trang hình và 58 trang chữ), được đặt trong một chiếc hộp sơn mài. Các hình ảnh được in trên giấy dó, một sản phẩm đặc trưng Việt Nam thường dùng để thể hiện những bức tranh dân gian Đông Hồ. Đặc biệt, tác phẩm in 40 bức chân dung Hồ Chí Minh của David Thomas sáng tác theo phong cách đồ họa bằng kỹ thuật vi tính. Để thể hiện sự đa dạng, nhiều mầu sắc trong cuộc đời của Hồ Chí Minh, ông đã lồng ghép những chân dung của Hồ Chí Minh với nhiều hình ảnh khác phản ánh nền văn hóa Việt Nam.

David đã tặng tác phẩm này cho một số Bảo tàng Hồ Chí Minh ở Việt Nam. Với mong muốn được xuất bản tác phẩm đó tại Việt Nam ở dạng sách thông thường bằng cả tiếng Việt và tiếng Anh nhằm chia sẻ với nhiều người những cảm nhận của mình, từ năm 2002, David đã cộng tác với Lady Borton, tạo ra một sự đổi mới quan trọng và cần thiết cho việc ra đời cuốn sách Hồ Chí Minh - Một chân dung.

Với tư cách là một nhà nghiên cứu, nhà văn, nhà hoạt động từ thiện, Lady Borton đã sống và làm việc ở Việt Nam từ năm 1978. Bà biết tiếng Việt và là tác giả của hai cuốn sách về Việt Nam. Hiện bà vừa là trưởng đại diện của Ủy ban những người bạn Mỹ ở Việt Nam (American Friends Service Committec), vừa là biên tập viên chính của tạp chí tiếng Anh Cửa sổ văn hóa Việt Nam. Bà được nhiều người Việt Nam yêu mến và biết đến vì đã hai lần là khách mời đặc biệt của chương trình Người đương thời của VTV3.

Tình yêu con người và văn hóa Việt Nam gắn với niềm kính trọng và ngưỡng mộ đặc biệt đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh là động lực chính để David Thomas và Lady Borton cho ra đời cuốn sách Hồ Chí Minh - Một chân dung trên nền cũ của tác phẩm Chân dung Hồ Chí Minh của một họa sĩ.

Với độc giả Việt Nam, những người đã ít nhiều thân thuộc với nhiều tác phẩm về thân thế, sự nghiệp của Hồ Chủ tịch, cuốn sách vẫn có rất nhiều điều mới mẻ, cuốn hút, qua phần minh họa độc đáo của David cũng như một số tư liệu có thể còn ít người biết về mối quan hệ của Hồ Chí Minh với Charles Fenn, về thời kỳ Bác bị bắt và cầm tù ở Hồng Công...

Với độc giả nước ngoài, đặc biệt là độc giả Mỹ, bản tiếng Anh của cuốn sách sẽ là một tác phẩm giàu thông tin, sinh động về Hồ Chí Minh. Nó sẽ giúp họ nhận thức lại về Hồ Chí Minh, về lịch sử, văn hóa Việt Nam, từ đó, hiểu rõ hơn những sai lầm và bài học chính phủ Mỹ từ cuộc chiến trong quá khứ.

HÀ LỘC
(Báo Thể thao và Văn hóa)