Socialist Republic of Vietnam

Nhận lời mời của Thư viện Tổng thống Johnson, Đại học Texas tại thành phố Austin, bang Texas từ ngày 27 - 28/04/2016, Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Phạm Quang Vinh đã tham dự Hội thảo với tiêu đề “Thượng đỉnh Chiến tranh Việt Nam”. Hội thảo được tổ chức nhằm nhìn lại các biến cố lớn của cuộc chiến, và rút ra các bài học cho hiện tại và tương lai, với sự tham dự của khoảng 5000 đại biểu, gồm các cựu binh, nhà nghiên cứu, sử gia, đại diện của nhiều tổ chức và phong trào phản chiến… Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và nhiều chính khách và cựu chính khách Mỹ cũng tham dự Hội thảo.

Phát biểu tại phiên thảo luận “Việt Nam và Mỹ trong thế kỷ 21: Một sự khởi đầu mới”, Đại sứ Phạm Quang Vinh điểm lại những cơ hội xây dựng một mối quan hệ tốt đẹp từng bị bỏ lỡ như gần 230 năm trước, khi Tổng thống Jefferson, một trong các tác giả của bản Tuyên ngôn độc lập, cố gắng đưa giống lúa của Việt Nam về trồng tại Virginia và những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Tổng thống Truman trong giai đoạn 1945-1946 đề nghị hai nước “hợp tác toàn diện”. Thay vào đó, hai nước đã phải trải qua một cuộc chiến tranh đầy đau thương, với nhiều hậu quả ghê gớm. Về phía Việt Nam, đó là 3 triệu người chết, 4 triệu người bị thương tật, 4,8 triệu người phơi nhiễm chất da cam/dioxin, và hàng trăm nghìn người mất tích. Một cuộc chiến tranh mà cựu Tống thống Clinton mô tả là “đau đớn và ám ảnh” và Ngoại trưởng John Kerry cho là “một sự thất bại nặng nề nhất về năng lực ngoại giao và nhãn quan chính trị”.

Nhưng lịch sử đã sang trang như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm lịch sử tới Mỹ tháng 7/2015: “có lẽ ít ai hình dung được bằng cách nào mà hai nước Việt Nam và Mỹ có thể vượt qua được nỗi đau của chiến tranh để xây dựng một mối quan hệ phát triển mạnh mẽ và tích cực như hiện nay”.

Về chính trị, hai nước đã khẳng định ở cấp cao nhất về nguyên tắc tôn trọng “thể chế chính trị và độc lập chủ quyền” của nhau, tạo cơ sở tin cậy cho việc tiếp tục thúc đẩy và làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác. Về kinh tế, thương mại, sau hơn 20 năm, trao đổi thương mại đã tăng 90 lần, từ 500 triệu năm 1994 đến 45 tỷ đô la Mỹ năm 2015. Triển vọng này sẽ còn lạc quan hơn nữa sau khi các bên hoàn tất phê chuẩn Hiệp định TPP. Hợp tác an ninh quốc phòng có nhiều bước tiến với việc hai bên ký kết Tuyên bố tầm nhìn chung 2015, triển khai MOU năm 2011 trên các lĩnh vực như an ninh hàng hải, tìm kiếm cứu nạn, đối phó thiên tai và gìn giữ hòa bình. Đặc biệt, hợp tác giải quyết hậu quả chiến tranh như rà phá bom mìn còn sót lại, tẩy độc và chăm sóc y tế người bị phơi nhiễm chất da cam/dioxin trở thành một nội dung ưu tiên của quan hệ. Giao lưu văn hóa giáo dục, thăm viếng, trao đổi kinh nghiệm ngày càng diễn ra sôi động. Đại sứ nhắc lại Tuyên bố tầm nhìn 2015, công nhận sự thành công và đóng góp nhiều mặt của Cộng đồng người Việt tại Mỹ đối với mỗi nước cũng như quan hệ hai nước. Với 19000 sinh viên, Việt Nam trở thành nước có nhiều du học sinh nhất tại Mỹ trong số các nước ASEAN. Năm 2015, hơn một nửa triệu khách du lịch Mỹ đến Việt Nam. Hai nước mở rộng trao đổi ở quy mô khu vực với nhiều sáng kiến thiết thực như GHSA (y tế), LMI (môi trường, nguồn nước, biến đổi khí hậu), trong khuôn khổ ASEAN và hợp tác Đông Á, bao gồm duy trì hòa bình, ổn định tại khu vực. Trong bài phát biểu, Đại sứ cũng đề nghị phía Mỹ sớm công nhận Việt Nam có quy chế thị trường và dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vũ khí đối với Việt Nam.

Đại sứ Phạm Quang Vinh khẳng định đây sẽ là bối cảnh thuận lợi cho chuyến thăm Việt Nam sắp tới của Tổng thống Obama.

Nhân dịp này, Đại sứ Phạm Quang Vinh đã có cuộc trao đổi với ông Mark Upegrove, Giám đốc Thư viện Tổng thống Johnson; tham quan Thư viện, tìm hiểu những nội dung lưu trữ liên quan đến Việt Nam; gặp lãnh đạo Đại học Texas; ăn trưa làm việc với Phòng Thương mại Austin; gặp hai con gái Tổng thống Johnson - Luci Baines Johnson và Lynda Johnson Robb; gặp trao đổi với nhiều nhân vật từ phía Mỹ ủng hộ bình thường hoá và phát triển quan hệ hai nước như cựu TNS Bob Kerrey, TNS Chuck Robb, cựu binh Tom Vallely; gặp một số phóng viên nổi tiếng đưa tin về cuộc chiến tranh như Nick Út (giải Pulitzer, tác giả bức ảnh em bé Napalm), David Kennerly (giải Pulitzer), một số quan chức cố vấn an ninh của Mỹ dưới thời Johnson như Tom Johnson (cựu Chủ tịch Hãng CNN), Ben Barnes (cựu Phó Thống đốc bang Texas).

Đại sứ Phạm Quang Vinh cũng có các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc với nhiều doanh nghiệp, đại diện bà con kiều bào và các đối tác Mỹ. Tại đây, Đại sứ thông báo chủ trương nhất quán của Việt Nam về tiếp tục cải cách, đổi mới, tạo điều kiện hơn nữa cho hợp tác giao thương giữa hai nước nói chung và giữa Việt Nam – Texas nói riêng. Đại sứ tin rằng, với mối quan hệ thương mại tăng trưởng trên 40%/năm, với thế mạnh giáo dục, khoa học công nghệ và năng lượng, Texas còn nhiều tiềm năng trong hợp tác với Việt Nam và quan hệ hai bên sẽ còn lạc quan hơn nữa./.