Socialist Republic of Vietnam

Giới quan sát quốc tế nhận định, với sự chuẩn bị khá kỹ càng và bài bản, kết quả giao dịch trái phiếu Chính phủ Việt Nam ngay lần chào bán đầu tiên trên thị trường vốn quốc tế ngày 27/10 là “khá hời”. Đây là bước đi "khai phá" đầy thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận vào thị trường vốn quốc tế.

Thứ trưởng Tài chính Lê Thị Băng Tâm cho biết có thể nói việc phát hành trái phiếu lần đầu tiên của Việt Nam ra thị trường quốc tế về cơ bản đã kết thúc, nhưng để có thể dám chắc là phiên “chào hàng” đầu tiên có thành công hay không, thì vẫn cần có thêm thời gian, nếu lãi suất không có biến động gì bất thường trong 30-40 ngày tới.

Đề án phát hành trái phiếu quốc tế đã được Bộ Tài chính “thai nghén” từ cách đây hơn 10 năm. Năm 1994, ngay sau khi Trung Quốc phát hành trái phiếu lần đầu tiên ra thị trường thế giới, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính bắt tay vào nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm để xây dựng đề án này.

Do những biến động của thị trường tài chính-tiền tệ thế giới, đề án đã nhiều lần bị trì hoãn do chưa hội đủ các điều kiện thuận lợi. Năm 2005, thời cơ đã đến khi các yếu tố “thiên-thời-địa” chín muồi: Kinh tế trong nước phát triển, nợ nước ngoài ở mức an toàn, thị trường tài chính thế giới ổn định cộng với nhu cầu vốn cho đầu tư phát triển ngày một lớn.

Các nhà phân tích tài chính quốc tế cho rằng, việc Việt Nam lựa chọn thời điểm cuối tháng 10/2005 để phát hành trái phiếu là hết sức “khôn ngoan”, bởi trong khi vay thương mại từ các ngân hàng trong nước đang ở một mặt bằng lãi suất cao thì việc huy động nguồn ngoại tệ từ bên ngoài với lãi suất thấp hơn sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vay vốn mở rộng sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, trong bối cảnh nguồn viện trợ phát triển chính thức (ODA) đang ngày càng bị thu hẹp dần và dự kiến đến năm 2010 sẽ “biến mất” khỏi cơ cấu vốn vay, thì trái phiếu sẽ trở thành một kênh huy động vốn quan trọng cho đầu tư phát triển.

"Hiếm thấy lần phát hành trái phiếu Chính phủ đầu tiên nào thu được thành công như của Việt Nam" là nhận định được nhiều nhà đầu tư nước ngoài đưa ra. Bằng chứng là số lượng nhà đầu tư đặt mua trái phiếu lên tới trên 255 nhà đầu tư lớn (so với 150 nhà đầu tư mua trái phiếu của Chính phủ Indonesia đầu tháng 10/2005). Tính trung bình, mỗi nhà đầu tư chỉ mua được khoảng 20% lượng đặt mua, thậm chí có nhà đầu tư không mua được trái phiếu. Theo Thứ trưởng Băng Tâm, việc nhiều nhà đầu tư lớn tham gia mua trái phiếu Việt Nam sẽ là điều kiện tốt để tăng tính thanh khoản cho trái phiếu khi giao dịch trên thị trường thứ cấp, tạo thuận lợi cho những lần phát hành tiếp theo.

Ngay ngày đầu tiên tại Hồng Kông (19/10), số lượng các nhà đầu tư đặt mua đã đạt khoảng 1 tỷ USD, gấp 2 lần số lượng trái phiếu Chính phủ Việt Nam định phát hành. Đến ngày 26/10, sau khi Chính phủ quyết định tăng khối lượng phát hành thêm 250 triệu USD, số lượng các nhà đầu tư đặt mua đã tăng lên tới hơn gấp 3 lần từ mức trên 1 tỷ USD lên khoảng 3 tỷ USD. Ngày định giá trái phiếu, 29/10, số lượng các nhà đầu tư đặt mua đã lên tới con số kỷ lục 4,5 tỷ USD, tức là gấp 6 lần mức Chính phủ Việt Nam phát hành trong đợt này. Đặc biệt, có ngân hàng của Malaysia còn dùng cả tiền dự trữ để tham gia mua 50 triệu USD. Điều này chứng tỏ, sức hút mạnh mẽ của trái phiếu Việt Nam trên thị trường vốn quốc tế.

Kết quả, 750 triệu USD trái phiếu đã được bán hết với lãi suất danh nghĩa là 6,875%/năm; trong đó các nhà đầu tư châu Á nắm giữ 38%, châu Âu 32% và Mỹ là 30%. Trong số các nhà đầu tư này, các quỹ đầu tư tài chính là đối tượng quan tâm nhiều nhất đến trái phiếu của Việt Nam (chiếm tới 52%), còn lại là ngân hàng (25%), các công ty bảo hiểm (17%) và các tổ chức tài chính khác (7%).

Thứ trưởng Băng Tâm cho biết, 30 giây sau khi được định giá phát hành ở thị trường sơ cấp, trái phiếu Chính phủ Việt Nam đã được giao dịch trên thị trường thứ cấp và giá trái phiếu đã tăng khoảng 5 điểm, sau 15 phút tăng lên 10 điểm và đến ngày 1/11 vẫn giữ ở mức tăng 10 điểm so với lúc định giá phát hành....

Tuy nhiên, cũng theo Thứ trưởng Băng Tâm, việc phát hành mặc dù đã thu được kết quả khả quan, nhưng làm sao để sử dụng hiệu quả nguồn vốn này mới là quan trọng.

Thứ trưởng Lê Thị Băng Tâm khẳng định: Bất cứ doanh nghiệp nào, không kể doanh nghiệp nhà nước hay doanh nghiệp ngoài quốc doanh, nếu có phương án khả thi về cách thức sử dụng vốn cũng như phương án trả nợ rõ ràng sẽ được giải ngân ngay nguồn vốn trái phiếu quốc tế.

Trước mắt, trong đợt huy động 750 triệu USD trái phiếu lần này, Tổng công ty công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin) là doanh nghiệp đầu tiên đã được lựa chọn giải ngân. “Thực tế, Tổng công ty Điện lực Việt Nam cũng muốn được vay vốn trái phiếu, nhưng do chưa có phương án vay và trả nợ khả thi nên không được chấp thuận”, bà Tâm nói. Vì vậy, để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận và học hỏi kinh nghiệm, trong đoàn đi tiếp thị chào hàng trái phiếu lần này, ngoài Vinashin còn có Tổng công ty Xi măng Việt Nam, Ngân hàng Ngoại thương, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển. Đây là những đơn vị đang có kế hoạch phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế trong tương lai không xa.

Ông Phạm Thanh Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Vinashin, không giấu nổi vui mừng cho biết tuy số vốn 750 triệu USD mới chỉ đáp ứng được 1/4 nhu cầu vốn của Tổng công ty trong giai đoạn tới, nhưng với thời gian ân hạn tới 10 năm (chỉ trả lãi hàng năm) thì đây vẫn là nguồn vốn đầy hấp dẫn đối với Vinashin.

Thời gian tới, Vinashin sẽ cần khoảng 3 tỷ USD để đầu tư mở rộng sản xuất, đáp ứng các hợp đồng đóng mới tàu xuất khẩu. Với nguồn vốn vay trái phiếu, một phần Vinashin sẽ dành để đầu tư mở rộng một loạt các nhà máy và công ty đóng tàu Bạch Đằng, Nam Triệu, Phà Rừng..., đồng thời đầu tư phát triển ngành công nghiệp phụ trợ (sản xuất động cơ diezen, thép).

Với kế hoạch này, Vinashin có “tham vọng” sẽ đạt mức doanh thu xấp xỉ 3 tỷ USD vào năm 2010. Năm 2005, dự kiến Vinashin sẽ đạt doanh thu gần 1 tỷ USD. Đến thời điểm hiện nay, Vinashin đã nhận được các hợp đồng và thỏa thuận đóng mới tàu xuất khẩu đến hết năm 2009, với tổng giá trị các hợp đồng lên tới 1,5 tỷ USD.

Theo TTXVN