Socialist Republic of Vietnam

Tăng cường vai trò và hiệu quả hoạt động
của Quốc hội để xây dựng Nhà nước pháp quyền
Xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân,
vì nhân dân

Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội ngày 19-5 vừa qua đã thành công tốt đẹp. Với tỷ lệ số cử tri đi bỏ phiếu cao nhất từ trước đến nay (99,73%), cuộc bầu cử đã lựa chọn bầu 498 đại biểu vào Quốc hội nhiệm kỳ mới, bao gồm mọi thành phần nhân dân, dân tộc, tôn giáo, nam nữ, nghề nghiệp, trong Đảng và ngoài Đảng, tiêu biểu cho khối đại đoàn kết toàn dân. Kết quả bầu cử cho thấy ý thức chính trị, trách nhiệm công dân, trình độ dân trí và sinh hoạt dân chủ của các tầng lớp nhân dân ta đã được nâng lên một bước mới. Kết quả đó thể hiện sự gắn bó và niềm tin của các tầng lớp nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, Mặt trận và đối với chế độ ta, chứng tỏ nhân dân ta rất tin tưuởng ở Quốc hội, đánh giá cao vai trò của Quốc hội và mong đợi rất nhiều ở Quốc hội.

Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, tôi xin nhiệt liệt chúc mừng thắng lợi to lớn của cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XI, nhiệt liệt chúc mừng các vị đại biểu vừa được bầu và tin tưởng sâu sắc rằng các vị sẽ gánh vác một cách xứng đáng trọng trách của mình trước nhân dân.

Quốc hội khóa XI là khóa Quốc hội đầu tiên của nước ta trong thế kỷ mới. Quốc hội khóa XI có nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, vừa có vinh dự to lớn, vừa có trách nhiệm nặng nề trước vận mệnh của dân tộc ta trong những năm đầu thế kỷ XXI.

Vào thời điểm có ý nghĩa lịch sử này, chúng ta hãy cùng nhau nhìn lại tình hình đất nước hơn một năm sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Để đưa dân tộc ta vững bước tiến lên trong thế kỷ mới, Đại hội IX của Đảng đã đề ra phương hướng cơ bản là: "Phát huy sức mạnh toàn dân tộc, tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa". Trên cơ sở phân tích bối cảnh mới của thế giới và khu vực, thế và lực của đất nước sau những năm đổi mới, Đại hội khẳng định rằng, trước mắt nhân dân ta có cả cơ hội lớn và thách thức lớn.

Sự phát triển của đất nước ta hơn một năm qua đã diễn ra trong sự đan xen giữa cơ hội và thách thức, giữa thuận lợi và khó khăn, giữa thời cơ và nguy cơ, có lúc, có nơi khó khăn nhiều hơn thuận lợi. Trên thế giới, sau sự kiện 11-9-2001 ở Mỹ, tình hình diễn biến càng phức tạp, nhiều bất trắc, gây tác động bất lợi đến kinh tế, chính trị và an ninh đối với nhiều nước. Trong nước ta, thiên tai dồn dập xảy ra, nhiều khó khăn mới về kinh tế, xã hội nảy sinh, nhất là những khó khăn về thị trường, giá cả, xuất khẩu, đầu tư nước ngoài, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội... Mặc dù vậy, nét nổi bật của tình hình vẫn là những nỗ lực phấn đấu của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta nhằm đưa Nghị quyết Đại hội IX của Đảng vào cuộc sống. Ban Chấp hành Trung ương Đảng, qua các kỳ hội nghị lần thứ hai, ba, bốn, năm và sáu, đã lần lượt cụ thể hóa nhiều nội dung trọng yếu của Nghị quyết Đại hội, từ phát triển kinh tế-xã hội đến văn hóa, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị... Nhà nước ta đã có nhiều cố gắng thể chế hóa các nghị quyết của Đảng, tiếp tục đổi mới quản lý và điều hành, cải cách hành chính, đóng góp quan trọng vào việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại... Nhân dân ta tin tưởng ở Đảng và Nhà nước, và vì cuộc sống của chính mình, đã đẩy mạnh các hoạt động lao động sản xuất và xây dựng, nâng cao dân trí, xóa đói, giảm nghèo, cải thiện đời sống. Chúng ta tiếp tục tạo được nhiều chuyển biến mới tích cực, làm đậm nét thêm những thành tựu đã giành được. Năm 2001 và 6 tháng đầu năm 2002, tuy một số chỉ tiêu về kinh tế-xã hội không đạt mức dự kiến, một số mặt công tác còn yếu kém, nhưng nhìn chung, kinh tế tiếp tục tăng trưởng, tình hình chính trị-xã hội cơ bản ổn định, quốc phòng và an ninh được giữ vững, quan hệ đối ngoại tiếp tục mở rộng, hội nhập kinh tế quốc tế và xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc có những mặt tiến bộ.

Chúng ta rất vui mừng về những tiến bộ mới đó. Chúng ta ghi nhận rằng: "Phát huy thuận lợi, khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức, giành thắng lợi ngày càng lớn", đó là tinh thần cách mạng, là trí tuệ và phẩm chất cao quý, cũng là phong cách hành động đúng đắn của chúng ta.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng là một nhiệm vụ cơ bản lâu dài, có tính chiến lược trong quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội 2001-2010. Điều đó không chỉ khẳng định quyết tâm chính trị của Đảng ta trong việc đẩy mạnh cải cách tổ chức và hoạt động của Nhà nước, phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế mà còn đánh dấu một giai đoạn phát triển mới của sự nghiệp xây dựng nhà nước kiểu mới-nhà
nước của dân, do dân, vì dân.

Sự nghiệp xây dựng Nhà nước ta từ Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến nay luôn luôn gắn liền với ý tưởng về nhà nước pháp quyền. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: "Nước ta là
nước dân chủ, bao nhiêu lợi ích là vì dân, bao nhiêu quyền lực đều là của dân, chính quyền từ xã đến trung ương đều do dân cử". Các bản Hiến pháp năm 1946, 1959, 1980, 1992 đều thể hiện mục tiêu xây dựng một chế độ nhà nước dân chủ với nguyên tắc nhất quán "toàn bộ quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân". Ngày nay, với mục tiêu chung xây dựng đất nước "độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; dân giầu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh", chúng ta càng phải ra sức đẩy mạnh nhiệm vụ xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Tại diễn đàn Quốc hội các khóa IX và X, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã có dịp trình bày những quan điểm cơ bản, phương hướng, nhiệm vụ và các giải pháp lớn để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong sạch, vững mạnh. Lần này, tôi xin trình bày một cách vắn tắt những nhiệm vụ bức bách nhất về xây dựng Nhà nước mà Đại hội IX của Đảng xác định.

Trước hết, đó là xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng theo các quan điểm có tính nguyên tắc: Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân. Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp, hoàn toàn không có sự phân lập giữa các quyền đó. Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật. Mọi cơ quan, tổ chức, cán bộ, công chức, mọi công dân đều có nghĩa vụ chấp hành Hiến pháp và pháp luật. Việc cải cách tổ chức và hoạt động của Nhà nước phải gắn liền với việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước.

Hai là, tiến hành mạnh mẽ việc cải cách thể chế và phương thức hoạt động của Nhà nước.

Quốc hội là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất. Phải kiện toàn tổ chức, đổi mới phương thức và nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội, trọng tâm là tăng cường công tác lập pháp, làm tốt chức năng quyết định các vấn đề quan trọng của đất
nước, thực hiện có hiệu quả quyền giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước.

Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất. Phải xây dựng một nền hành chính nhà nước dân chủ, trong sạch, vững mạnh, từng bước hiện đại hóa. Điều chỉnh chức năng và cải tiến phương thức hoạt động của Chính phủ theo hướng thống nhất quản lý vĩ mô việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại trong cả nước bằng hệ thống pháp luật, chính sách hoàn chỉnh, đồng bộ. Định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các bộ theo hướng bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực trên phạm vi toàn quốc, cung cấp dịch vụ công. Đồng thời thực hiện việc phân công, phân cấp, nâng cao tính chủ động của chính quyền địa phương, kết hợp chặt chẽ quản lý ngành và quản lý lãnh thổ, thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ.

Tòa án nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao là những cơ quan cao nhất về tư pháp. Phải cải cách tổ chức, nâng cao chất lượng và hoạt động của các cơ quan tư pháp, nâng cao tinh thần trách nhiệm, phẩm chất và năng lực của các cơ quan và cán bộ tư pháp. Viện kiểm sát nhân dân thực hiện tốt chức năng công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. Hệ thống tòa án nhân dân được sắp xếp lại và phân định hợp lý thẩm quyền của tòa án các cấp. Tổ chức lại cơ quan điều tra và cơ quan thi hành án theo hướng gọn đầu mối.

Coi việc phát huy dân chủ, giữ vững kỷ luật, kỷ cương, tăng
cường pháp chế là một nội dung rất quan trọng trong việc xây dựng Nhà nước, Đại hội IX của Đảng yêu cầu phải nâng cao chất lượng nền dân chủ đại diện, thông qua cơ quan dân cử các cấp, đồng thời thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở, mở rộng dân chủ trực tiếp ở cơ sở.

Đại hội cũng nêu lên những yêu cầu nghiêm ngặt về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, có năng lực và đạo đức, một đội ngũ được đào tạo, bồi dưỡng cơ bản, có hệ thống về
đường lối, chính sách, pháp luật, về kiến thức và kỹ năng quản lý nhà nước, được sắp xếp theo đúng chức danh, tiêu chuẩn,
được định kỳ kiểm tra và đánh giá chất lượng.

Đại hội IX đặc biệt nhấn mạnh nhiệm vụ đấu tranh chống tham nhũng, đòi hỏi cuộc đấu tranh này phải được đẩy mạnh trong bộ máy nhà nước và toàn bộ hệ thống chính trị, ở các cấp, các ngành từ trung ương đến cơ sở; gắn đấu tranh chống tham nhũng với chống lãng phí, quan liêu, buôn lậu, đặc biệt chống các hành vi lợi dụng chức quyền để làm giàu bất chính.

Nhằm thực hiện những nhiệm vụ xây dựng Nhà nước do Đại hội IX xác định, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã đề nghị và Quốc hội khóa X, kỳ họp thứ 10 đã thông qua Nghị quyết về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 1992, Luật Tổ chức Quốc hội và một số luật khác về tổ chức bộ máy Nhà nước ta, tạo ra một khuôn khổ pháp lý quan trọng cho công tác và hoạt động của Quốc hội và các cơ quan nhà nước trong thời kỳ mới.

Cũng để góp phần thực hiện những nhiệm vụ xây dựng Nhà nước, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) đã ra Nghị quyết về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở, xã, phường, thị trấn, tạo ra cho hệ thống chính trị ở cơ sở những khả năng mới trong việc hoàn thành nhiệm vụ, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và quyền làm chủ của nhân dân được thực hiện một cách đầy đủ ở cơ sở.

Mới đây, Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ư ương Đảng đã thông qua việc kiểm điểm công tác tổ chức và cán bộ theo ba nghị quyết của Trung ương khóa VII và khóa VIII, một lần nữa khẳng định rằng mục tiêu và nhiệm vụ của công tác tổ chức, cán bộ trong thời gian tới là xác định đồng bộ cả việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, nâng cao năng lực quản lý và điều hành của Nhà nước và vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội IX của Đảng, đồng thời có bước chuẩn bị cho Đại hội X và những năm tiếp theo.

Liên quan đến cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, một trong những nguy cơ có quan hệ đến sự mất còn của chế độ ta, Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ư ương Đảng khóa IX đã đưa ra nhiều biện pháp cụ thể có tính khả thi nhằm đẩy mạnh cuộc đấu tranh này. Ban Chấp hành Trung
ương đã nêu lên tính bức bách phải giải quyết, xử lý những vụ nổi cộm, bức xúc, những vụ việc đã rõ; cần xử lý nghiêm minh, kiên quyết những người vi phạm pháp luật, đặc biệt những người phạm tội, bất kể người đó là ai, giữ cương vị công tác nào; không ai được có các hành vi can thiệp vào quá trình điều tra, xét xử, làm sai lệch các vụ án, gây oan sai hoặc để lọt người, lọt tội. Tại Hội nghị lần thứ sáu, Trung ư ương quyết định thông qua các hoạt động thực tiễn, nhất là qua các vụ án và các vụ kỷ luật trong Đảng và cơ quan nhà nước thời gian gần đây, mà soát xét lại các khâu đánh giá, bồi dưỡng, lựa chọn, đề bạt và quản lý cán bộ.

Tư tưởng chỉ đạo, cũng là quyết tâm của Trung ư ương là sẽ làm tất cả những gì cần thiết để tăng cường bản chất nhân dân, tính pháp quyền, tính hiệu lực và hiệu quả của Nhà nước ta. Chúng ta sẽ không làm và không chấp nhận bất cứ việc làm nào có thể làm suy giảm bản chất cách mạng, làm tổn hại đến uy tín, sự trong sạch và vững mạnh của Nhà nước ta. Chúng ta xây dựng cho mình phong cách nói đi đôi với làm, đã nói là làm và đã làm thì phải làm đến nới đến chốn, làm tốt, làm có hiệu quả. Kiên quyết khắc phục tình trạng nói mà không làm, nói nhiều làm ít hoặc nói một đằng làm một nẻo.

Nhà nước ta là Nhà nước của nhân dân, Nhà nước của khối đại đoàn kết toàn dân, Nhà nước của cộng đồng các dân tộc anh em cùng sống chung trong Tổ quốc Việt Nam, Nhà nước mà mỗi công dân đều có quyền và nghĩa vụ làm chủ, không phân biệt nam nữ, dân tộc, tôn giáo. Nhà nước ta thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ quốc tế, sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển. Chúng ta làm hết sức mình để xây dựng Nhà nước ta, để mọi người Việt Nam, mọi công dân Việt Nam đều phát huy được quyền làm chủ của mình, đóng góp tài năng và sức lực của mình vào việc xây dựng đất nước, được sống bình đẳng và hạnh phúc, sống trong sự tôn trọng Hiến pháp, pháp luật và được pháp luật bảo vệ, sống trong hòa bình, hữu nghị với các dân tộc trên thế giới. Chúng ta bác bỏ mọi luận điệu của các thế lực thù địch xuyên tạc về dân chủ và nhân quyền ở nước ta, mọi hành vi nhân danh dân chủ và nhân quyền, lợi dụng các vấn đề dân tộc và tôn giáo để can thiệp vào công việc nội bộ của chúng ta, để phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc và cản trở chúng ta mở rộng dân chủ, tăng cường pháp chế, bảo đảm tính thống nhất của nhà nước.

Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quốc hội không chỉ có nhiệm vụ đổi mới tổ chức và hoạt động của mình nhằm đáp ứng các yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân mà còn phải đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Căn cứ vào hoạt động thực tiễn của Quốc hội nhiều năm qua và theo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 1992, Luật tổ chức Quốc hội, tôi đề nghị trong thời gian tới, Quốc hội khóa XI tập trung sức làm tốt việc nâng cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động của mình.

Về hoạt động lập pháp,

Trong 15 năm qua, trải qua ba khóa VIII, IX và X, là những khóa của thời kỳ đổi mới, Quốc hội đã ban hành Hiến pháp 1992 và ra Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp này; Quốc hội và ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã ban hành hàng trăm đạo luật, pháp lệnh, trong đó có những bộ luật lớn như Bộ luật dân sự, Bộ luật hình sự, Bộ luật lao động. Hệ thống pháp luật ấy đã điều chỉnh hầu hết các lĩnh vực của đời sống nhà nước và xã hội từ chính trị, kinh tế, an ninh, quốc phòng đến văn hóa, khoa học và công nghệ, giao lưu dân sự,... góp phần rất quan trọng vào sự phát triển ổn định đất nước theo đường lối đổi mới của Đảng. Tuy nhiên, hệ thống pháp luật của nước ta nhìn chung vẫn chưa hoàn thiện, đồng bộ; chất lượng và hiệu quả chưa cao, chưa thật sát với cuộc sống, chưa đáp ứng tốt yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chưa phản ánh được đẩy đủ ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Nhiều quy định của luật còn thiếu cụ thể, muốn đưa vào cuộc sống, phải chờ đợi ban hành nhiều văn bản dưới luật.

Để xây dựng được hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, có chất
lượng và hiệu quả cao hơn, cần có chương trình lập pháp dài hạn cho cả thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trên cơ sở đó, xây dựng chương trình kế hoạch lập pháp, hàng năm và cả nhiệm kỳ phải đổi mới hơn nữa quy trình lập pháp sao cho việc xây dựng luật từ nay phải tuân thủ một quy trình chặt chẽ, bao gồm nhiều công đoạn với nhiều chủ thể tham gia, xác định trách nhiệm và cách thức làm việc của các ban soạn thảo, đổi mới công tác lấy ý kiến đóng góp của nhân dân, của các chuyên gia; quy định lại quy trình tham gia ý kiến của các đại biểu Quốc hội; thay đổi cách thức và nâng cao hiệu quả của việc thông qua luật tại các kỳ họp Quốc hội, để các dự án luật và pháp lệnh khi đưa trình ra Quốc hội và ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản đã được hoàn chỉnh với chất lượng cao, nhất là về kỹ thuật lập pháp. Việc ban hành luật là quan trọng, song điều quan trọng hơn là giải thích, hướng dẫn, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục và thực thi pháp luật.

Cần thấy rằng, vấn đề xây dựng nhà nước pháp quyền phụ thuộc rất lớn vào việc xây dựng pháp luật và thi hành pháp luật mà nội dung trung tâm là hoạt động làm luật của Quốc hội. Quyền lực của Quốc hội được kết tinh trong các quy định của luật. Do vậy, có thể nói, quyền lực thực tế của Quốc hội được đo bằng hiệu lực thực tế của các đạo luật trong thực tiễn. Xin các vị đại biểu Quốc hội hết sức quan tâm vấn đề này.

Về công tác giám sát,

Nhà nước pháp quyền đòi hỏi một cơ chế kiểm tra, giám sát thật sự mạnh mẽ và có hiệu quả đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước.

Thời gian qua, Quốc hội các khóa, nhất là Quốc hội khóa X, đã có nhiều cố gắng thực hiện chức năng giám sát. Các hình thức, phương pháp giám sát được triển khai đã đưa lại kết quả, góp phần vào việc thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu của công cuộc đổi mới, tăng cường hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, hoạt động giám sát của Quốc hội, của các cơ quan Quốc hội, của các đại biểu Quốc hội vẫn chưa đáp ứng
được yêu cầu nâng cao sức mạnh của Nhà nước, phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế. Hiến pháp, luật pháp vẫn chưa được thực hiện một cách nghiêm minh; kỷ cương nhà nước, pháp chế vẫn chưa được củng cố vững chắc. Các hiện tượng tiêu cực trong hoạt động nhà nước như vô trách nhiệm, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, không tôn trọng kỷ cương, kỷ luật vẫn chưa được đẩy lùi, niềm tin của nhân dân vào Nhà nước, vào công lý vẫn có nguy cơ suy giảm.

Tôi đề nghị Quốc hội khóa XI đặc biệt lưu ý đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát, nhất là giám sát của Quốc hội. Cần khẩn trương xây dựng hoàn chỉnh đạo luật về giám sát của Quốc hội để có thể sớm được ban hành.

Công tác giám sát cần tập trung vào những vấn đề bức xúc mà nhân dân đang quan tâm và kỳ vọng ở Quốc hội. Đồng thời, cần tăng cường giám sát việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, giám sát việc thực hiện Luật khiếu nại, tố cáo của công dân và các kiến nghị của cử tri. Phải hoàn thiện các hình thức giám sát của Quốc hội tại các kỳ họp và ngoài các kỳ họp, nghe và đánh giá công khai các báo cáo của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, trả lời của các thành viên Chính phủ đối với các chất vấn của cử tri và của đại biểu Quốc hội; thực hiện quyền giám sát của Quốc hội thông qua quyền bỏ phiếu tín nhiệm đối với các chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn, không để có chỗ đứng cho những ai kém tài, kém đức. Chúng ta phải tăng cường hơn nữa sự gắn kết giữa giám sát của Quốc hội và giám sát của nhân dân, lắng nghe tiếng nói của công luận.

Về chức năng quyết định những vấn đề trọng đại của đất nước,

Những vấn đề trọng đại mà Quốc hội có chức năng quyết định đã được ghi trong Hiến pháp và Luật tổ chức Quốc hội. Nhưng để thực hiện được, Quốc hội không chỉ có quyền mà còn phải có đủ những điều kiện thực tế và pháp lý cần thiết. Nếu Quốc hội không được thông tin đầy đủ về những vấn đề cần quyết định, về những phương án và các loại ý kiến khác nhau, nếu đại biểu Quốc hội không đủ trình độ và năng lực phân tích, đánh giá thì việc đưa ra những quyết định có khi chỉ là hình thức, chỉ là một thủ tục pháp lý đơn thuần. Chúng ta phải phấn đấu để Quốc hội và các đại biểu Quốc hội, trên cơ sở những nguồn thông tin đầy đủ, phát huy trí tuệ, đầu tư công sức, thảo luận dân chủ, tìm ra phương án tối ư ưu, quyết định một cách thực chất hơn các vấn đề về kế hoạch và quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, các chương trình quốc gia, các dự án đầu tư lớn, các vấn đề về tổ chức bộ máy và nhân sự nhà nước cũng như các vấn đề quan trọng khác.

Tôi muốn nhấn mạnh một lần nữa rằng việc nâng cao chất
lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động của Quốc hội nhất thiết phải gắn liền với việc nâng cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả quản lý, điều hành của Chính phủ, chất lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động của các cơ quan tư pháp, như Đại hội IX của Đảng đã yêu cầu.

Để Quốc hội thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, cần kiện toàn tổ chức của Quốc hội, đồng thời có chương trình kế hoạch đổi mới hoạt động của ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, các ủy ban của Quốc hội và của đại biểu Quốc hội, nhất là các hoạt động khảo sát thực tiễn, tiếp xúc với cử tri, với nhân dân, thu thập và phân tích thông tin để có cơ sở quyết định chính xác.

Theo Luật tổ chức Quốc hội hiện hành, nhiệm kỳ Quốc hội khóa XI sẽ có ít nhất 25% số đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách. Đây là một bước tiến mới nhằm tăng cường chất
lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động của Quốc hội trong thời gian tới. Vì thế, cần quan tâm bố trí, sắp xếp hợp lý, khoa học, đủ số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách ở các đoàn và các cơ quan của Quốc hội, tạo ra một số thay đổi về chất trong tổ chức và hoạt động của các đoàn và các cơ quan Quốc hội.

Đại biểu Quốc hội là người đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, không chỉ đại diện cho nhân dân ở đơn vị bầu cử ra mình mà còn đại diện cho nhân dân cả nước; là người thay mặt nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước trong Quốc hội. Mỗi đại biểu Quốc hội dù ở cương vị công tác nào cũng phải đề cao trách nhiệm của đại biểu nhân dân, liên hệ chặt chẽ với cử tri, chịu sự giám sát của cử tri, tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của cử tri, thu thập và phản ánh trung thực ý kiến, kiến nghị của cử tri với Quốc hội và cơ quan nhà nước hữu quan. Đại biểu Quốc hội phải nêu cao phẩm chất đạo đức, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, gương mẫu chấp hành pháp luật, kiên quyết đấu tranh chống mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền, tham nhũng và các hành vi vi phạm pháp luật.

Tại kỳ họp đầu tiên này của Quốc hội khóa XI, các đại biểu Quốc hội có trọng trách bầu Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch nước, các Phó Chủ tịch Quốc hội, các ủy viên ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, các chức danh của các cơ quan của Quốc hội. Quốc hội sẽ phê chuẩn đề nghị của Chủ tịch nước về thành lập Hội đồng quốc phòng an ninh và theo đề nghị của Thủ tướng Chính phủ, sẽ phê chuẩn việc bổ nhiệm các Phó Thủ tướng, các bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ.

Mong các vị đại biểu Quốc hội đề cao trách nhiệm trước nhân dân, sáng suốt lựa chọn và quyết định.

Thưa các vị đại biểu Quốc hội,

Đảng Cộng sản Việt Nam, với chức năng lãnh đạo toàn xã hội, theo trách nhiệm và quyền hạn do Hiến pháp quy định, đã, đang và sẽ tiếp tục chăm lo xây dựng Nhà nước và Quốc hội ta thật sự của dân, do dân và vì dân, hoạt động có hiệu lực và hiệu quả. Ban Chấp hành Trung ương Đảng tin tưởng sâu sắc rằng, phát huy những thắng lợi qua hơn 16 năm đổi mới, dưới ánh sáng của Nghị quyết Đại hội lần thứ IX của Đảng và các nghị quyết tiếp theo của Trung ương Đảng, Quốc hội khóa XI sẽ tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết nhất trí, ra sức phấn đấu làm tròn nhiệm vụ vẻ vang mà nhân dân giao phó trong thời kỳ mới.

Chúc kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XI thành công tốt đẹp.